ผู้พิพากษาชาวสเปน ได้ยินหลักฐานเมื่อวันศุกร์เกี่ยวกับการทรมานที่เกิดขึ้นภายใต้การปกครองของ ฟรานซิสโก ฟรังโก อดีตเผด็จการของประเทศ ซึ่งกลุ่มสิทธิมนุษยชนระบุว่าเป็นคดีแรกที่ได้รับการยอมรับให้ตรวจสอบทางกฎหมาย
การไต่สวนที่ศาลในมาดริดเกี่ยวข้องกับข้อกล่าวหาต่ออดีตเจ้าหน้าที่ตํารวจ 5 คน พยานหลัก คือ คุณ คูลิโอ ปาเชโก บอกกับผู้สื่อข่าวนอกศาลว่า เขาได้เล่าให้ผู้พิพากษาฟังว่าเขาถูกทรมานโดยตํารวจในปี 1975 เมื่อเขาอายุ 19 ปีและเป็นนักศึกษา
ปาเชโกกล่าวว่า เขาหวังว่าการให้การของเขาจะเป็นก้าวแรกในการ “เริ่มทําลายกําแพงเงียบและความเป็นผู้บริสุทธิ์” เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิในสมัยการปกครองของฟรังโก ภรรยาของเขาก็ให้การด้วยเช่นกัน
ก่อนหน้านี้ ผู้พิพากษาได้ปฏิเสธที่จะรับฟังคดีเหล่านี้ เนื่องจากมีกฎหมายนิรโทษกรรมปี 1977 ที่ป้องกันมิให้ฟ้องร้องอาชญากรรมในสมัยฟรังโก กฎหมายดังกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามของสเปนในการวางอดีตนั้นไว้ข้างหลังและเสริมสร้างประชาธิปไตยอ่อนแอของตนหลังจากการตายของฟรังโกเมื่อสองปีก่อนหน้านั้น
ด้วยเหยื่อและกลุ่มสิทธิมนุษยชนโต้แย้งว่าการทรมานและอาชญากรรมร้ายแรงอื่นๆ ไม่ควรลอยนวล รัฐบาลสังคมนิยมของนายกรัฐมนตรี เปโดร ซานเชซ ซึ่งปกครองตั้งแต่ปี 2018 จนถึงการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อเร็วๆ นี้ ได้เปิดประตูให้สามารถฟ้องร้องอาชญากรรมที่กระทําภายใต้ระบอบเผด็จการได้
กฎหมายความทรงจําเพื่อประชาธิปไตย กําหนดขั้นตอนในการสืบสวนการละเมิดสิทธิมนุษยชนระหว่างการปะทุของสงครามกลางเมืองสเปนในปี 1936 จนถึงการล่มสลายของระบอบเผด็จการหลังการตายของฟรังโกในปี 1975
คําร้องทุกข์อื่นๆ ก็ยื่นต่อศาลสเปน แต่คําร้องของปาเชโกเป็นคําร้องแรกที่ได้รับการพิจารณาจากผู้พิพากษา ตามกลุ่มสิทธิมนุษยชนที่สนับสนุนการดําเนินคดีทางกฎหมาย
คําร้องทุกข์ของปาเชโกระบุชื่อเจ้าหน้าที่ตํารวจ 5 คนที่มีตัวตนอยู่เมื่อเขาถูกทรมาน ปาโลมา การ์เซีย จากสาขาสเปนขององค์การแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มที่สนับสนุนการดําเนินคดี กล่าวว่าผู้สืบสวนไม่สามารถค้นหาเจ้าหน้าที่บางคนได้และไม่แน่ใจว่าเจ้าหน้าที่ที่ถูกระบุชื่อยังมีชีวิตอยู่หรือไม่
ต่อมาผู้พิพากษาจะตัดสินว่ามีหลักฐานเพียงพอที่จะส่งคดีไปสู่การพิจารณาคดีหรือไม่
รัฐบาลสังคมนิยมของนายกรัฐมนตรี เปโดร ซานเชซ ซึ่งปกครองตั้งแต่ปี 2018 จนถึงการเลือกตั้งทั่วไปเร็วๆ นี้ ได้ดําเนินการสําคัญๆ หลายอย่างเกี่ยวกับประเด็นในสมัยฟรังโก รวมถึงการทําให้รัฐบาลกลางรับผิดชอบในการค้นหาศพจากหลุมศพจํานวนมากของผู้ที่สูญหายไปในช่วงสงครามกลางเมืองสเปนและยุคเผด็จการของฟรังโก